Zespół jelita drażliwego to schorzenie, którego nie da się całkowicie wyleczyć, jednak można skutecznie złagodzić jego objawy. Najważniejszym krokiem w stronę lepszego samopoczucia jest zmiana nawyków żywieniowych, zwłaszcza wyeliminowanie z jadłospisu pokarmów nasilających przykre dolegliwości. Które z nich powinny znaleźć się na czarnej liście? Poznaj produkty zakazane przy zespole jelita drażliwego i dowiedz się, dlaczego mogą ci zaszkodzić.

Spis treści

Zespół jelita drażliwego – czego nie jeść?

Jeśli chodzi o produkty zakazane przy zespole jelita drażliwego, za najbardziej problematyczne uchodzą te o wysokiej zawartości FODMAP. Co dokładnie kryje się pod tą nazwą? Otóż jest to grupa łatwo fermentujących węglowodanów, tj. oligosacharydów, disacharydów, monosacharydów i polioli, których organizm nie jest w stanie rozłożyć i wchłonąć w jelicie cienkim, co prowadzi do wystąpienia uporczywych symptomów, w tym gazów, wzdęć, zaparć, biegunki czy bólu brzucha.

Warto mieć świadomość, że do zaostrzenia przebiegu IBS mogą przyczynić się nie tylko konkretne pokarmy, ale również sposób ich przyrządzenia, a nawet ich ilość czy stopień ich przetworzenia. Pamiętaj, że składnik, który wywołuje objawy u innej osoby, niekoniecznie musi zaszkodzić tobie – wszystko zależy od indywidualnej tolerancji, dlatego tak ważne jest, aby w kolejnych etapach diety low FODMAP wprowadzać poszczególne składniki stopniowo i bacznie przyglądać się swoim reakcjom.

Co należy wziąć pod uwagę, przygotowując posiłki przy zespole jelita drażliwego? Czego nie jeść, żeby zmniejszyć ryzyko wystąpienia dolegliwości żołądkowo-jelitowych? Poniżej znajdziesz grupy produktów, na które powinieneś szczególnie uważać przy komponowaniu swojego jadłospisu.

Błonnik nierozpuszczalny

Błonnik nierozpuszczalny uznawany jest za jeden z najcenniejszych składników dla układu trawiennego, ponieważ niczym miotła wymiata resztki pokarmowe, przyspieszając perystaltykę jelit i zapobiegając zaparciom. Niestety nie zawsze jest on odpowiedni dla osób zmagających się z IBS – niektórzy po jego spożyciu doświadczają nasilenia objawów, zwłaszcza wzdęć i bólu brzucha. Znajdziesz go m.in. w takich artykułach spożywczych jak:

mąka z pełnego przemiału,
otręby pszenne,
pełnoziarniste pieczywo,
brązowy ryż,
warzywa kapustne,
brokuły.

Nabiał

Wielu pacjentów z IBS cierpi jednocześnie na nietolerancję laktozy – to oznacza, że jedzenie nabiału wywołuje u nich nieprzyjemne symptomy, w tym wzdęcia, gazy, biegunkę i ból brzucha. Pamiętaj, że laktoza kryje się nie tylko w krowim mleku, jogurtach, maślance, śmietanie czy kefirze, ale także w:

lodach,
puddingach,
serach żółtych,
serku wiejskim,
twarogu,
serkach topionych,
margarynie,
mleku owczym i kozim.

Nasiona roślin strączkowych

Rośliny strączkowe, takie jak fasola, groch czy soczewica, są dobrym roślinnym źródłem białka i błonnika, jednak nie zawsze są bezpiecznym wyborem przy zespole jelita drażliwego. Dlaczego? Ponieważ obfitują one w galaktooligosacharydy, które przemieszczają się przez jelita niewchłonięte i po zetknięciu się z bakteriami w jelicie grubym ulegają procesowi fermentacji, wywołując wzdęcia i dyskomfort w jamie brzusznej.

W przypadku IBS najlepiej sięgać po rośliny strączkowe z puszki, ponieważ ich odcedzanie i płukanie pod bieżącą wodą zmniejsza w nich zawartość FODMAP.

Warzywa i owoce

Na liście produktów zakazanych przy zespole jelita drażliwego należy umieścić również niektóre warzywa i owoce. Poniżej znajdziesz przykłady tych o wysokiej zawartości FODMAP, których powinieneś unikać.

WARZYWA:

cebula,
czosnek,
karczochy,
kapusta,
kukurydza,
kalafior,
por,
szparagi,
brokuły.

OWOCE:

gruszki,
jabłka,
śliwki,
wiśnie,
jeżyny,
winogrona,
morele,
brzoskwinie,
nektarynki.

Do powyższej listy należy dodać owoce suszone, z puszki oraz soki owocowe.

Słodziki

Jeśli zmagasz się z zespołem jelita drażliwego, wiedz, że twoimi wrogami w walce o lepsze samopoczucie mogą być także niektóre słodziki. Mowa m.in. o poliolach, czyli alkoholach cukrowych, takich jak:

ksylitol,
sorbitol,
mannitol,
maltitol,
erytrytol.

Według doniesień ze świata nauki poliole prowadzą do zaburzeń motoryki jelit oraz zaostrzenia wzdęć i dyskomfortu w jamie brzusznej u osób z IBS. Ponadto wywołują one efekt przeczyszczający, co może nasilić objawy biegunkowej postaci zespołu jelita drażliwego.

Poza poliolami na czarnej liście znajdują się niektóre naturalne słodziki, zwłaszcza miód i syrop z agawy, ponieważ stanowią one obfite źródło fruktozy.

Produkty zbożowe

Na jakie jeszcze pokarmy powinieneś uważać, mając zespół jelita drażliwego? Czego nie jeść, żeby nie zaostrzyć przykrych dolegliwości żołądkowo-jelitowych? Szczególną ostrożność powinieneś zachować, sięgając po produkty zbożowe bogate we fruktany, w tym pszenicę, żyto, pszenżyto oraz jęczmień. Bezpieczniejszym wyborem – oczywiście w rozsądnych ilościach – będą te na bazie owsa, gryki czy orkiszu.

Alkohol

Jeśli objawy IBS mocno dają ci się we znaki, koniecznie odstaw lub przynajmniej ogranicz alkohol. Dlaczego jest on niewskazany przy tym schorzeniu? Chociażby dlatego, że zwiększa on ryzyko odwodnienia, co bezpośrednio przekłada się na proces trawienia. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że działa on drażniąco na jelita, czego efektem jest nasilenie wzdęć i skurczów brzucha. Przy większej wrażliwości mogą wystąpić biegunki lub zaparcia. Niektórzy doświadczają uporczywych dolegliwości nawet po spożyciu jego niewielkiej dawki, a ich najczęstszym wyzwalaczem jest piwo.

Badania naukowe wykazały, że alkohol może nie tylko zaostrzyć przebieg zespołu jelita drażliwego, ale wręcz przyczynić się do jego rozwoju.

Wysokoprzetworzona żywność

Lubisz od czasu do czasu zjeść chipsy, paluszki, batoniki, cukierki, ciastka lub fast foody? Wiedz, że takie nawyki zdecydowanie nie służą twoim jelitom. Nie bez powodu znajdują się one na liście produktów zakazanych przy zespole jelita drażliwego – nie znajdziesz w nich nic, co mogłoby wesprzeć pracę twojego układu trawiennego, a wręcz przeciwnie – zawierają one ogromną ilość soli, konserwantów, cukru, sztucznych aromatów i barwników oraz tłuszczów trans, które mogą mu poważnie zaszkodzić. Warto mieć świadomość, że – podobnie jak w przypadku alkoholu – regularne spożywanie wysokoprzetworzonych przekąsek zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia IBS.

Do zaostrzenia przebiegu zespołu jelita drażliwego mogą przyczynić się także smażone i tłuste potrawy. W jednym z badań ich spożywanie nasiliło symptomy IBS aż u 52% badanych.

Zespół jelita drażliwego – czego nie jeść? Podsumujmy!

Dieta to jeden z najważniejszych elementów leczenia IBS – aby skutecznie uporać się z przykrymi objawami, należy zmienić swoje nawyki żywieniowe i wyeliminować składniki, które zaostrzają jego przebieg. Niektóre zboża, słodziki, strączki, słodycze i fast foody to tylko kilka z wielu rodzajów pokarmów, które mogą przyczynić się do pogorszenia twojego samopoczucia.

Marzy ci się dieta, która nie tylko ukoi twój układ trawienny, ale również będzie dla ciebie smaczna i wygodna w stosowaniu? W takim razie udaj się na konsultację do dietetyka klinicznego, który pomoże ci wykluczyć z jadłospisu produkty zakazane przy zespole jelita drażliwego i opracuje dla ciebie plan żywieniowy dostosowany do twoich potrzeb, stanu zdrowia oraz preferencji żywieniowych.

Źródła:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534810/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5508768/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4697992/
https://www.healthline.com/health/digestive-health/foods-to-avoid-with-ibs
https://www.medicalnewstoday.com/articles/320876#foods-to-avoid
https://www.monashfodmap.com/blog/what-are-oligos/
https://centrumgh.pl/wp-content/uploads/2021/01/FODMAP-do-druku.pdf

Produkty zakazane przy zespole jelita drażliwego, czyli czego nie jeść przy IBS