Niedoczynność tarczycy a zespół jelita drażliwego (IBS)

Funkcjonowanie gruczołu tarczowego oddziałuje na wszystkie procesy zachodzące w organizmie, w tym na pracę układu trawiennego. Jego niedoczynność – podobnie jak IBS – wiąże się z występowaniem szeregu nieprzyjemnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych, które utrudniają pacjentom codzienne funkcjonowanie. Niedoczynność tarczycy a zespół jelita drażliwego – czym charakteryzują się te przypadłości? Czy istnieje między nimi zależność? I jak wyciszyć ich symptomy za pomocą dobrze skomponowanej diety? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w niniejszym artykule!

Niedoczynność tarczycy a zespół jelita drażliwego – wspólne symptomy trawienne

Niedoczynność tarczycy a zespół jelita drażliwego – jaka jest dokładna zależność pomiędzy tymi schorzeniami? Świat nauki dostarcza wielu dowodów na temat wzajemnego oddziaływania na siebie układu trawiennego i endokrynnego, jednak do tej pory nie odkryto bezpośredniego związku pomiędzy chorobami tarczycy a IBS. Coraz częściej mówi się jednak o tym, że ich wspólnym mianownikiem mogą być zaburzenia mikrobioty jelitowej, w wyniku których dochodzi do nadmiernego pobudzenia osi jelito-mózg.

Pacjenci cierpiący na niedoczynność tarczycy i/lub zespół jelita drażliwego z przewagą zaparć lub jego formą mieszaną mogą borykać się z podobnymi problemami trawiennymi. Spowolniona perystaltyka i zaburzenia motoryki żołądka nierzadko prowadzą do:

  • zgagi,
  • niestrawności,
  • nudności po jedzeniu,
  • zaparć,
  • bólów brzucha,
  • uczucia pełności,
  • nadmiernych gazów,
  • zaburzeń rytmu wypróżnień.
U pacjentów z niedoczynnością tarczycy dochodzi do nagromadzenia glikozaminoglikanów w tkance łącznej okalającej komórki mięśni gładkich przewodu trawiennego. W efekcie pojawia się obrzęk utrudniający pasaż treści jelitowej.

Niedoczynność tarczycy a zespół jelita drażliwego – wpływ tarczycy na układ trawienny

Zaburzona praca tarczycy oddziałuje na funkcjonowanie układu trawiennego. Mimo tego, że problemy endokrynne u każdego chorego objawiają się w nieco inny sposób, to należy mieć na uwadze, że niewystarczająca produkcja jej hormonów prowadzi do spowolnienia większości procesów zachodzących w organizmie. 

Następstwem powyższej sytuacji jest znaczne wydłużenie trawienia, wchłanianie zbyt dużej ilości wody i zaleganie stolca w okrężnicy. Oprócz wcześniej wspomnianych dolegliwości pokarmowych sprzyja to pojawieniu się dysbiozy jelitowej, będącej również jedną z przyczyn zespołu jelita drażliwego. Doniesienia ze świata nauki wskazują, że przerost bakteryjny jelita cienkiego (SIBO) jest powszechny zarówno u pacjentów z niedoczynnością tarczycy, jak i z IBS.

Równowaga pomiędzy dobroczynnymi i chorobotwórczymi bakteriami w jelitach wpływa na biodostępność składników odżywczych niezbędnych dla zachowania optymalnego zdrowia tarczycy.

Zdrowe nawyki w służbie dobrej pracy jelit

Niedoczynność tarczycy a zespół jelita drażliwego – co można zrobić, aby zniwelować dolegliwości żołądkowo-jelitowe występujące w przebiegu tych schorzeń? Odpowiedź brzmi – zadbać o ogólną wydajność układu trawiennego. Oprócz wizyty u specjalisty i wdrożenie stosownego leczenia – w tym tego nakierowanego na podniesienie poziomu hormonów tarczycy lub poprawy motoryki jelit – warto postawić na zdrowe nawyki. O czym należy pamiętać? Poniżej znajdziesz najważniejsze zasady.

  1. Nie zapominaj o nawodnieniu – spożywanie odpowiedniej ilości wody sprzyja niwelowaniu zaparć i znacznie łatwiejszemu formowaniu masy kałowej.
  2. Zadbaj o aktywność fizyczną – już zwykły spacer przyczynia się do regulacji wypróżnień.
  3. Popracuj nad higieną snu – badania naukowe dowodzą, że bezsenność pogarsza dolegliwości związane zarówno z niedoczynnością tarczycy, jak i IBS. 
  4. Ogranicz stres – utrzymujące się napięcie nerwowe najczęściej prowadzi do pogorszenia samopoczucia u osób zmagających się z dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi o różnym podłożu.
  5. Unikaj używek – jelita nie lubią zarówno dymu papierosowego, jak i alkoholu, który uszkadza ich nabłonek i sprzyja rozrostowi chorobotwórczych drobnoustrojów.
  6. Zmień nawyki żywieniowe – stawiaj na jak najmniej przetworzone i przeciwzapalne pokarmy o jak największej zawartości substancji odżywczych.

Niedoczynność tarczycy a zespół jelita drażliwego – jaka dieta będzie najlepsza?

Jaka dieta zadba o twoją mikroflorę bakteryjną i wyciszy dolegliwości żołądkowo-jelitowe związane z zaburzoną pracą układu trawiennego? W pierwszej kolejności warto wyeliminować z niej przetworzone składniki, w tym źródła cukrów prostych oraz tłuszczów trans – w twoim menu nie ma miejsca na takie produkty jak alkohol, kolorowe napoje czy gotowe dania.

Co powinieneś włączyć do swojego jadłospisu? Jeśli dobrze tolerujesz produkty fermentowane, jak najczęściej sięgaj po kiszonki. Co więcej, wprowadź do niego przeciwzapalne owoce, warzywa oraz źródła kwasów omega-3. Zadbaj o to, aby twoja dieta obfitowała w mikroskładniki istotne dla optymalnej pracy twojej tarczycy, w tym selen, jod, żelazo, cynk oraz witaminę D. W przypadku tej ostatniej z pomocą przyjdzie ci również suplementacja.

Jeśli zmagasz się z IBS, rozważ czasowe wprowadzenie diety low FODMAP, polegającej na ograniczeniu źródeł fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli. Innym istotnym elementem jest zadbanie o odpowiednie źródła błonnika. Bardzo dobre rezultaty u osób z zaparciową formą IBS przynosi ten rozpuszczalny, ponieważ moduluje on skład mikrobioty i przyczynia się do zwiększenia ilości krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA) w okrężnicy.

Osoby cierpiące na zaburzenia motoryki układu trawiennego powinny zwrócić uwagę nie tylko na to, co jedzą, ale również na to, jak to robią. Spożywaj kilka sycących posiłków, nie podjadaj i unikaj żucia gumy. Dodatkowo zrezygnuj ze smażenia na głębokim tłuszczu na rzecz lekkostrawnych opcji – w tym dań pieczonych, duszonych i gotowanych na parze. Ponadto jedz powoli, bardzo dokładnie przeżuwając każdy kęs.

Niedoczynność tarczycy a zespół jelita drażliwego – podsumujmy!

Niedoczynność tarczycy a zespół jelita drażliwego – to często poruszana kwestia w kontekście funkcjonowania układu trawiennego. Oba te schorzenia nie pozostają bez znaczenia dla jego pracy, manifestując się szeregiem dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Dane naukowe wskazują, że ich wspólnym mianownikiem może być dysbioza jelitowa. 

Dużą rolę w łagodzeniu przebiegu chorób gruczołu tarczowego i IBS ma styl życia, w tym w szczególności codzienna dieta. Powinna ona być przeciwzapalna i opierać się na jak najmniej przetworzonych produktach. Komponując swój jadłospis, sięgaj po źródła błonnika rozpuszczalnego i pokarmy o niskiej zawartości FODMAP oraz zadbaj o odpowiednie nawodnienie. 

Nie wiesz, jak opracować zdrowe i odżywcze menu, które pomoże ci uporać się z problemami pokarmowymi? W takim razie postaw na wizytę u dietetyka klinicznego. Otoczy cię on profesjonalną opieką, odpowie na nurtujące cię pytania i ułoży jadłospis uwzględniający twoje preferencje żywieniowe.

Źródła:

  • https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1530891X24000831
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9460308/
  • https://gi.org/topics/irritable-bowel-syndrome/#
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9380837/
  • https://endodc.com/news/thyroid-conditions-and-digestive-problems
  • https://www.frontiersin.org/journals/physiology/articles/10.3389/fphys.2024.1389113/full
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2833301/
  • https://irritablebowelsyndrome.net/clinical/thyroid-connection