Anemia, zwana również niedokrwistością, to stan, w którym dochodzi do spadku stężenia hemoglobiny we krwi. Jego następstwem są przykre dolegliwości, w tym duszności, osłabienie, zaparcia, utrata wagi oraz obniżenie odporności. Mimo tego, że typowo nie współwystępuje ona z zespołem jelita drażliwego, może pojawić się u chorych z IBS. Zespół jelita drażliwego a anemia – czy problemy jelitowe mogą być przyczyną niedokrwistości? Jakie objawy powinny cię zaniepokoić? I jaką dietę warto wdrożyć przy powyższych schorzeniach? Pora Na Zdrowie odpowiada!
Spis treści
Czym jest anemia?
Zespół jelita drażliwego a anemia – zanim opowiemy nieco więcej na temat zależności pomiędzy tymi przypadłościami, warto odpowiedzieć sobie na pytanie, czym dokładnie jest niedokrwistość. WHO definiuje ją jako stan, w którym w organizmie dochodzi do spadku stężenia hemoglobiny we krwi. Następstwem tej sytuacji jest upośledzony transport tlenu, który prowadzi do niedotlenienia w narządach i tkankach. To właśnie dlatego pacjenci borykający się z tą chorobą doświadczają szeregu nieprzyjemnych dolegliwości utrudniających codzienne funkcjonowanie.
Najpowszechniejszą przyczyną anemii jest niedobór żelaza. Może być on zarówno wynikiem źle zbilansowanej diety, jak i zaburzeń w składzie mikroflory bakteryjnej. Znacznie częściej odnotowuje się go u miesiączkujących kobiet niż u mężczyzn.
Zespół jelita drażliwego a anemia – co warto wiedzieć o zależności pomiędzy nimi?
Zespół jelita drażliwego a anemia – to często poruszana kwestia zarówno wśród lekarzy, jak i samych pacjentów. Zastanawiasz się, czy IBS może być bezpośrednią przyczyną niedokrwistości? Otóż doniesienia ze świata nauki nie wskazują na istnienie takiej zależności. Warto jednak mieć na uwadze, że dolegliwości żołądkowo-jelitowe zwiększają ryzyko pojawienia się problemów z gospodarką żelazem, prowadząc do zmniejszonego wchłaniania kluczowych składników pokarmowych.
Osoby borykające się z zespołem jelita drażliwego nierzadko uciekają się do stosowania restrykcyjnych diet w celu poprawy swojego samopoczucia. To z kolei znacznie ogranicza spożycie cennych mikroelementów, w tym tych najistotniejszych dla prewencji anemii, tj. żelaza, witaminy B12 oraz kwasu foliowego.
Spadek biodostępności żelaza może wynikać również z zaburzeń motoryki układu pokarmowego. Problem ten obserwuje się na przykład u chorych z typem biegunkowym zespołu jelita drażliwego – zwiększenie częstotliwości wypróżnień znacząco skraca okno, podczas którego przyswajane są poszczególne witaminy i minerały.
Specjaliści zwracają też uwagę na problemy z trawieniem określonych grup węglowodanów, w tym FODMAP i nierozpuszczalnego błonnika, stanowiące dodatkową przeszkodę w poprawnym wchłanianiu składników odżywczych. Warto także podkreślić, że pacjenci z IBS często walczą z dysbiozą jelitową, która sprzyja rozmaitym deficytom.
Po czym poznasz, że chorujesz na niedokrwistość?
Zespół jelita drażliwego a anemia – przy jakich objawach powinna zapalić ci się czerwona lampka? Chorzy na niedokrwistość doświadczają takich symptomów jak:
- duszności,
- kołatanie serca,
- osłabienie,
- tachykardia,
- płytki oddech,
- parestezje,
- obniżenie odporności,
- utrata wagi,
- zaburzenia widzenia,
- zaparcia,
- suchość skóry,
- nietolerancja wysiłku,
- wahania nastroju,
- stany depresyjne,
- zimne dłonie i stopy,
- zawroty głowy,
- problemy ze skupieniem,
- łamliwe paznokcie,
- pękające kąciki ust,
- wygładzony i/lub piekący język.
Warto przyjrzeć się swojemu stolcowi. Anemia zwykle nie powoduje zmian w jego wyglądzie – jeśli jednak jest ona wywołana krwawieniem z przewodu pokarmowego, może on mieć czarny lub smolisty kolor. Zauważyłeś u siebie ten objaw? W takim razie jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem, ponieważ może on świadczyć o wrzodach żołądka lub dwunastnicy.
Zespół jelita drażliwego a anemia – jaka dieta będzie najlepsza?
Nie ulega wątpliwości, że jednym z najskuteczniejszych narzędzi do walki z przykrymi oznakami zarówno zespołu jelita drażliwego, jak i anemii jest zmiana diety. Osobom z IBS zaleca się stawianie przede wszystkim na pokarmy o niskiej zawartości FODMAP – w szczególności na pierwszym etapie leczenia. Ponadto większości pacjentów ulgę przynosi ograniczenie spożycia źródeł błonnika nierozpuszczalnego i jego zamiana na ten rozpuszczalny. Warto także zidentyfikować produkty zaostrzające przebieg tego schorzenia. Do tych najbardziej problematycznych należą m.in. ostre przyprawy oraz te o wysokiej zawartości tłuszczu i kofeiny.
Stwierdzono u ciebie niedokrwistość? W takim razie do swojego menu włącz źródła żelaza – zarówno hemowego (np. indyk, tuńczyk, cielęcina), jak i niehemowego (np. pietruszka, tofu, kasza jaglana). Spożywaj je w towarzystwie składników odżywczych poprawiających jego biodostępność, w tym witaminy C, i unikaj łączenia ich z posiłkami bogatymi w fityniany, szczawiany, taniny, wapń, polifenole oraz kofeinę. Wiele osób cieszy się poprawą wyników badań po uzupełnieniu swojej diety o żywność probiotyczną (np. kefir, kapusta kiszona, kombucha) oraz wdrożeniu laktoferyny do suplementacji.
Zespół jelita drażliwego a anemia – podsumujmy!
Zespół jelita drażliwego a anemia – co należy wiedzieć o tej zależności? Na przykład to, że mimo tego, że IBS nie jest bezpośrednią przyczyną niedokrwistości, występujące w jego przebiegu dolegliwości żołądkowo-jelitowe, zaburzenia składu mikrobioty oraz problemy z motoryką żołądka i jelit nie pozostają bez znaczenia dla gospodarki żelazem.
Niski poziom hemoglobiny prowadzi m.in. do pojawienia się takich symptomów jak nietolerancja wysiłku, osłabienie i nadmierne wypadanie włosów. Chorujesz na IBS i dodatkowo stwierdzono u ciebie anemię? Pamiętaj, że bardzo istotnym narzędziem do walki z ich objawami jest odpowiednio skomponowane menu.
Jak połączyć założenia diety na IBS z tymi dedykowanymi osobom z niedokrwistością? Jeśli nie wiesz, od czego zacząć, skonsultuj się z doświadczonym dietetykiem klinicznym, który opracuje dla ciebie jadłospis obfitujący w źródła kluczowych minerałów i pierwiastków.
Źródła:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448065/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18601971/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35807904/
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/ibs-and-anemia
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35131984/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31986083/