Co to jest Hashimoto?

Hashimoto, zwane autoimmunologicznym lub limfocytarnym zapaleniem tarczycy, to choroba, która dotyka coraz więcej osób. Według oficjalnych danych dotyczy ona ponad miliona Polaków, wśród których przewagę stanowią kobiety. W przypadku Hashimoto objawy bywają tak niespecyficzne, że łatwo pomylić je z inną jednostką chorobową. Jakie badania należy wykonać, aby potwierdzić lub wykluczyć tę przypadłość? Na czym polega jej leczenie i czy wymaga ona stosowania specjalistycznej diety? Odpowiadamy!

Hashimoto – co to za choroba i jakie są jej przyczyny?

Zanim poznasz symptomy i sposoby leczenia powyższego schorzenia, warto odpowiedzieć sobie na pytanie, co to jest Hashimoto. Otóż jest to choroba o podłożu autoimmunologicznym, w której organizm wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko gruczołowi tarczowemu, co w konsekwencji zaburza produkcję hormonów i funkcjonowanie organizmu.

Przyczyny rozwoju Hashimoto nie są do końca znane. Coraz częściej pojawiają się tezy, że przypadłość ta jest uwarunkowana genetycznie i/lub wywołana czynnikami środowiskowymi. Nie brakuje również osób łączących wzrost zachorowań z katastrofą w czarnobylskiej elektrowni jądrowej, do której doszło w 1986 roku.

Mówi się, że choroby autoimmunologiczne lubią chodzić parami. Co to oznacza w praktyce? Otóż wieloletnie obserwacje potwierdzają, że na Hashimoto w dużym stopniu narażone są osoby zmagające się z innym schorzeniem z tej grupy – celiakią, reumatoidalnym zapaleniem stawów, cukrzycą typu 1, pierwotną niedoczynnością nadnerczy czy chorobą Addisona.

Istnieją pewne przesłanki, by twierdzić, że na chorobę Hashimoto można sobie „zapracować” nieodpowiednim stylem życia. Wśród najbardziej oczywistych czynników, zwiększających ryzyko jej występowania, wymienia się:

• niedobory witamin i minerałów (w tym witaminy D),
• przewlekły stres,
• problemy emocjonalne,
• infekcje wywołane bakteriami i wirusami,
• nieodpowiednie nawyki żywieniowe,
• zaburzony rytm snu,
• palenie papierosów,
• przebywanie w zanieczyszczonym środowisku.

Objawy Hashimoto

W przypadku Hashimoto objawy bywają niespecyficzne i nierzadko usprawiedliwiane są przemęczeniem, nadmiarem obowiązków, przesileniem wiosennym lub zimowym czy chwilowym osłabieniem. Pacjenci zazwyczaj dowiadują się o chorobie w trakcie rutynowych badań lub przy znacznym pogorszeniu samopoczucia. Jakie symptomy powinny wzbudzić twoje obawy? Najbardziej charakterystyczne objawy Hashimoto to:

• przewlekłe zmęczenie,
• nadmierna senność,
• zaburzenia pamięci i koncentracji,
• obniżenie nastroju,
• stany depresyjne,
• częste uczucie zimna,
• problemy trawienne,
• wzrost wagi,
• nieregularne cykle menstruacyjne,
• bladość skóry i błon śluzowych,
• rozdrażnienie,
• apatia,
• zaburzenia rytmu serca,
• chrypka,
• nadmierne wypadanie włosów,
• łamliwość paznokci,
• pociemnienie skóry w obrębie łokci i kolan.

Do jakiego lekarza udać się przy Hashimoto?

Zauważyłeś u siebie pogorszenie kondycji psychofizycznej i podejrzewasz, że źródłem twojego problemu jest chora tarczyca? Na początek możesz udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który zleci ci wykonanie stosownych badań. Jeśli zauważy w nich coś niepokojącego, zapewne skieruje cię do endokrynologa w celu pogłębienia diagnostyki.

Endokrynolog to lekarz, który w swojej pracy skupia się na całym układzie endokrynnym, tj. wszystkich gruczołach wydzielających hormony. Warto jednak mieć świadomość, że istnieje dziedzina medycyny zajmująca się stricte chorobami tarczycy i jest nią tyreologia. To właśnie tyreolog specjalizuje się w leczeniu schorzeń związanych z tym narządem, włączając w to guzki, wole, nowotwory oraz chorobę Hashimoto.

Hashimoto – jakie badania wykonać?

Podstawą w diagnozowaniu Hashimoto jest dokładny wywiad lekarski. Jego dopełnieniem jest USG tarczycy oraz kilka badań z krwi, tj. TSH (hormon tyreotropowy)(przeczytaj również: Jaki wynik TSH przy Hashimoto jest prawidłowy?), FT3 (wolna frakcja trijodotyroniny), FT4 (wolna tyroksyna), anty-TPO (przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej) oraz anty-TG (przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie). W niektórych przypadkach lekarz może zlecić oznaczenie poziomu TRAb, czyli przeciwciał przeciwko receptorom TSH.

Dieta przy Hashimoto – jak powinna wyglądać?

Nie ulega wątpliwości, że to, co na co dzień spożywasz, ma niebagatelny wpływ na stan twojej tarczycy. Nie bez powodu kładzie się tak ogromny nacisk na dietę przy chorobach autoimmunologicznych – bogate odżywczo pokarmy pomagają niwelować stany zapalne w organizmie i wyciszać dokuczliwe symptomy.

Pierwszym krokiem do lepszego samopoczucia jest odstawienie wysokoprzetworzonej żywności, zwłaszcza tej bogatej w cukier i utwardzone tłuszcze. Posiłki powinny obfitować w witaminy i minerały, zwłaszcza selen, cynk, żelazo i witaminę D. Nie bez znaczenia jest również błonnik, który reguluje pracę układu pokarmowego.

Osoby zmagające się z Hashimoto zdecydowanie powinny unikać głodówek i mocno restrykcyjnych diet. Warto pamiętać, że są one podatne na nietolerancje i alergie pokarmowe, a alergizujące produkty (np. te zawierające gluten czy laktozę) mogą zaburzać wchłanianie lewotyroksyny – syntetycznego hormonu tarczycy.

Jednym z zaleceń przy autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy jest rezygnacja z soi oraz warzyw krzyżowych (jarmuż, brokuł, brukselka, kapusta, kalafior) zawierających goitrogeny. Twoje menu powinno opierać się na źródłach pełnowartościowego białka, tłuszczu i węglowodanów, w tym rybach morskich, chudym mięsie, kiszonkach, owocach, nierafinowanych olejach roślinnych oraz produktach pełnoziarnistych.

Hashimoto to choroba, która dotyka coraz więcej osób. Jako że jej objawy bywają niespecyficzne i nierzadko bagatelizowane, zazwyczaj diagnozowana jest w trakcie rutynowych badań. Choć jest to schorzenie nieuleczalne, można skutecznie łagodzić jego symptomy – w tym przypadku na pomoc przyjdą ci nie tylko syntetyczne hormony, ale również odpowiednio skomponowana dieta. Nie wiesz, jak rozpisać swój jadłospis? Nie bój się poprosić o pomoc doświadczonego dietetyka, który udzieli ci cennych wskazówek.

Źródła:

• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29083758/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24434360/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32588591/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28290237/
• https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/51240/37965
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hashimotos-disease/symptoms-causes/syc-20351855
• https://www.thyroid.org/