Kwas foliowy (witamina B9) to jedna z najważniejszych witamin dla przyszłej mamy, ponieważ odgrywa ona kluczową rolę w rozwoju układu nerwowego maluszka. Aby dostarczyć ją sobie w odpowiednich ilościach, ciężarna powinna sięgnąć po lek lub suplement diety z jej zawartością. W jakiej formie i dawce stosować kwas foliowy w ciąży? Sprawdź, co na ten temat mówią najnowsze zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. Dowiedz się również, w jakich produktach spożywczych znajduje się kwas foliowy i koniecznie wprowadź je do swojego jadłospisu.

Spis treści

Dlaczego należy przyjmować kwas foliowy w ciąży?

Nie bez powodu specjaliści zalecają suplementowanie kwasu foliowego w ciąży – taki krok ma na celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia wad cewy nerwowej u płodu. Czym jest cewa nerwowa? Jest to nic innego jak tkanka zarodkowa, z której rozwija się układ nerwowy, w tym mózg i rdzeń kręgowy.

Jedną z najczęstszych wad cewy nerwowej jest rozszczep kręgosłupa. Wśród nich wymienić można również:

przepuklinę oponową,
przepuklinę mózgową,
przepuklinę oponowo-rdzeniową,
bezmózgowie (częściowe lub całkowite),
jamistość rdzenia,
zespół Arnolda-Chiariego.

Oczywiście rola kwasu foliowego nie ogranicza się jedynie do tej przytoczonej powyżej. Nie bez znaczenia pozostaje także fakt, że przyczynia się on do prawidłowego dojrzewania czerwonych krwinek i podziału komórek. Co więcej, zmniejsza on ryzyko stanu przedrzucawkowego.

Badania naukowe wykazały, że niedobór kwasu foliowego prowadzi do samoistnych poronień, dlatego tak ważne jest jego suplementowanie w ciąży.

Kwas foliowy – kiedy brać i w jakich dawkach go stosować?

Istnieją dwie główne formy witaminy B9, tj. syntetyczny kwas foliowy oraz foliany. Na pierwszą z nich można natknąć się w lekach i suplementach diety, natomiast druga występuje naturalnie w żywności. Warto jednak podkreślić, że foliany dość szybko ulegają degradacji, przez co są gorzej przyswajane przez ludzki organizm. W związku z tym, na który rodzaj postawić przed i w trakcie oczekiwania na dziecko? Odpowiedź brzmi… żaden z powyższych!

Według najnowszych zaleceń PTGiP najlepszą opcją dla przyszłych mam jest 5-MTHF, czyli aktywny kwas foliowy, który w przeciwieństwie do poprzedników nie musi podlegać żadnym reakcjom chemicznym, aby móc służyć swoimi prozdrowotnymi właściwościami. Za wprowadzeniem go do suplementacji przemawia także fakt, że dobrze sprawdza się on u osób z zaburzeniami wchłaniania oraz mutacją genu MTHFR, który upośledza przyswajanie kwasu foliowego.

W jakich ilościach suplementować kwas foliowy w ciąży i przed poczęciem dziecka? Zgodnie z aktualnymi wytycznymi PTGiP rekomendowane dawki kształtują się następująco:

przed zajściem w ciążę (minimum 12 tygodni): 400 μg 5-MTHF i 400 μg kwasu foliowego syntetycznego;
w ciąży i podczas laktacji: 800 μg 5-MTHF dziennie;
po urodzeniu lub utracie dziecka ze zdiagnozowanymi wadami cewy nerwowej: 5 mg folianów dziennie;
kobiety otyłe z nieprawidłowym wynikiem kwasu foliowego (poniżej 28 nmol/l): 5 mg folianów dziennie w połączeniu z mio-inozytolem (1 000 mg dziennie) przez maksymalnie 12 pierwszych tygodni ciąży.

Kiedy brać kwas foliowy – rano czy wieczorem? Wbrew powszechnym opiniom nie ma to większego znaczenia, dlatego możesz dostosować porę jego zażywania do własnych potrzeb i możliwości.

Dawka kwasu foliowego i czas jego suplementowania powinny zostać dostosowane indywidualnie do pacjentki, przy uwzględnieniu jej samopoczucia, schorzeń przewlekłych oraz chorób zdiagnozowanych w trakcie ciąży. Większe ilości tej substancji są wskazane u kobiet z mutacją genu MTHFR, przyjmujących leki przeciwpadaczkowe oraz tych zmagających się z cukrzycą, niewydolnością wątroby i nerek, a także z zaburzeniami wchłaniania, np. tymi wywołanymi celiakią lub chorobą Leśniowskiego-Crohna.

Przedawkowanie kwasu foliowego w ciąży – czy jest groźne?

Czy przyjmowanie dużych ilości kwasu foliowego jest niebezpieczne dla przyszłej mamy i jej maluszka? Na początek warto zaznaczyć, że przedawkowanie folianów pochodzących z żywności jest praktycznie niemożliwe. Syntetyczny kwas foliowy również nie stanowi zagrożenia, jeśli stosuje się go zgodnie z zaleceniami.

Nieco inaczej sprawa wygląda w przypadku znacznego przekraczania rekomendowanych dawek – w takiej sytuacji może dojść do wystąpienia zespołu niezmetabolizowanego kwasu foliowego (UMFA), a co za tym idzie – rozwoju astmy, alergii pokarmowych, a nawet autyzmu u dziecka. Należy jednak mieć świadomość, że wywołanie takiego efektu nie jest możliwe przy zażywaniu 5-MTHFR, czyli aktywnej formy omawianej substancji.

Kolejnym problemem związanym z przyjmowaniem zbyt wysokich dawek witaminy B9 jest ryzyko zamaskowania niedoboru witaminy B12 i rozwijającej się w jego skutek anemii megaloblastycznej. Na szczęście tutaj również skutecznym rozwiązaniem jest zamiana syntetycznego kwasu foliowego na jego aktywną formę.

Kwas foliowy w ciąży a dieta

Skoro już poznałaś najważniejsze informacje na temat kwasu foliowego – kiedy brać i w jakich dawkach go stosować – warto dowiedzieć się, w jakich produktach spożywczych kryje się go najwięcej. Jeśli chcesz dostarczać go sobie wraz z dietą, powinnaś sięgać po zielone warzywa, zwłaszcza brukselkę, brokuły, natkę pietruszki, szpinak oraz jarmuż, a także niektóre owoce, w tym kiwi, banany i pomarańcze.

Komponując swój jadłospis, nie zapomnij uwzględnić w nim różnego rodzaju roślin strączkowych – świetnym wyborem będzie biała fasola, groch, bób oraz soja. Do tego dorzuć produkty zbożowe, np. płatki owsiane lub otręby pszenne. Idealnym dopełnieniem całości będą żółtka jaj, migdały, orzechy włoskie oraz podroby, w szczególności wątróbka wołowa i wieprzowa.

Kwas foliowy w ciąży – kiedy brać i jak suplementować? Podsumujmy!

Kwas foliowy, czyli witamina B9, to związek, który powinien zagościć w suplementacji każdej przyszłej mamy – i to jeszcze przed poczęciem dziecka. Wynika to stąd, że odgrywa on szereg ważnych funkcji, a jedną z tych najbardziej kluczowych jest zapobieganie występowaniu wad cewy nerwowej u płodu. Według najnowszych zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników najlepszym wyborem dla ciężarnych jest 5-MTHF, czyli jego aktywna forma. Dawki powinny zostać indywidualnie dopasowane do pacjentki, przy uwzględnieniu jej stanu zdrowia oraz towarzyszących jej chorób.

Nie wiesz, w jakich ilościach stosować kwas foliowy w ciąży? A może potrzebujesz wskazówek dietetycznych, które pomogą ci zwiększyć jego podaż w codziennej diecie i przy okazji poprawić swoje samopoczucie? Nie zwlekaj i zgłoś się po pomoc do doświadczonego dietetyka, który przy komponowaniu jadłospisu weźmie pod uwagę nie tylko potrzeby twojego maluszka, ale również twój stan zdrowia, preferencje żywieniowe oraz ewentualnie nietolerancje i alergie pokarmowe.

Źródła:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3218540/
https://www.aptekaolmed.pl/blog/artykul/kwas-foliowy-w-ciazy-nowe-zalecenia-ptgip-dotyczace-suplementacji-kwasu-foliowego-u-kobiet-w-ciazy-i-kobiet-w-wieku-rozrodczym,616.html
https://www.ptgin.pl/sites/scm/files/2024-03/Foliany%20-%20Stanowisko%20Ekspert%C3%B3w%20PTGiP%20-%20final.pdf
https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/63284,foliany-folacyna-kwas-foliowy
https://vitapedia.pl/kwas-foliowy

Kwas foliowy w ciąży – kiedy brać? Jak suplementować? Nowe zalecenia PTGiP

Dlaczego należy przyjmować kwas foliowy w ciąży?

Kwas foliowy – kiedy brać i w jakich dawkach go stosować?

Przedawkowanie kwasu foliowego w ciąży – czy jest groźne?

Kwas foliowy w ciąży a dieta

Kwas foliowy w ciąży – kiedy brać i jak suplementować? Podsumujmy!

TE ARTYKUŁ POWINNY CIĘ ZAINTERESOWAĆ!