Jak zdiagnozować PCOS, czyli badania w kierunku zespołu policystycznych jajników

Zespół policystycznych jajników, czyli PCOS, to schorzenie na tle endokrynologicznym, które dotyka coraz więcej kobiet w wieku rozrodczym. Jego objawy są tak niespecyficzne, że często przypisuje się je innym jednostkom chorobowym. Większość pacjentek trafia do gabinetu lekarskiego w momencie, gdy pojawiają się u nich problemy z zajściem w ciążę. Jakie inne symptomy – poza brakiem owulacji – towarzyszą tej przypadłości i jak zdiagnozować PCOS, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę?

Co to jest zespół policystycznych jajników?

Zanim dowiesz się, jak zdiagnozować PCOS, warto przypomnieć sobie, czym w ogóle jest to schorzenie. Otóż jest to choroba endokrynologiczna, w której dochodzi do zaburzeń funkcjonowania jajników. Wskutek zawirowań hormonalnych pojawiają się na nich liczne pęcherzyki, które z czasem zaczynają obumierać i przekształcać się w torbiele. To oznacza, że nie powstaje wśród nich dominujący pęcherzyk Graafa, który dojrzewa i pęka, uwalniając komórkę jajową do jajowodu.

Przyczyny występowania zespołu wielotorbielowatych jajników – bo tak również zwykło mówić się o PCOS – nie zostały do końca poznane. Wiele wskazuje na to, że może mieć on zarówno podłoże hormonalne, jak i genetyczne. Wśród czynników ryzyka wymienia się także te środowiskowe, w tym nadwagę, otyłość, brak ruchu i niezdrowy tryb życia. O PCOS świadczą co najmniej dwa z trzech kryteriów rotterdamskich, które kształtują się następująco:

  1. Oligoowulacja lub brak owulacji.
  2. Objawy hiperandrogenizmu.
  3. Nieprawidłowości w badaniu USG.

Zespół policystycznych jajników diagnozuje się również na podstawie kryteriów AES (The Androgen Excess and PCOS Society) i aby go potwierdzić, u pacjentki muszą zostać „odhaczone” wszystkie trzy poniższe punkty:

  1. Objawy hiperandrogenizmu.
  2. Oligoowulacja lub brak owulacji i/lub nieprawidłowości w badaniu USG.
  3. Wykluczenie innych chorób endokrynologicznych.

Diagnozowanie zespołu policystycznych jajników jest znacznie bardziej skomplikowane, niż powszechnie się uważa. Zanim jednak dowiesz się, jakie badania na PCOS wykonać, sprawdź, jakie sygnały ze strony organizmu powinny wzbudzić twoją czujność i skłonić cię do wizyty u lekarza.

DBAJ O SIEBIE PRZY PCOS POD OKIEM DIETETYKA!!!

Skorzystaj ze specjalnej oferty na pakiet rozszerzony online w cenie 350 zł zamiast 450 zł !!!

Dietetyk kliniczny Katarzyna Brzozowska

Objawy PCOS – kiedy udać się do lekarza?

Jednym z najczęstszych symptomów PCOS – tuż obok problemów z miesiączką i owulacją – jest hirsutyzm, czyli pojawienie się nadmiernego owłosienia w miejscach, w których występuje ono głównie u mężczyzn. Mowa przede wszystkim o klatce piersiowej, górnej wardze, wewnętrznej stronie ud, brzuchu, plecach oraz okolicach brodawek sutkowych. Takie zjawisko to następstwo hiperandrogenizmu, czyli nadmiaru męskich hormonów płciowych zwanych androgenami. Inne objawy, które powinny zwrócić twoją uwagę i skłonić cię do wizyty u specjalisty, to:

  • nasilony trądzik na twarzy, plecach i/lub klatce piersiowej,
  • łysienie,
  • obniżony głos,
  • wzrost masy ciała,
  • podwyższony poziom cukru we krwi,
  • wysokie ciśnienie tętnicze,
  • ból w obrębie miednicy,
  • wydłużony czas trwania PMS,
  • stany depresyjne,
  • trudności w zajściu w ciążę,
  • zaburzenia snu.
Nasilenie hirsutyzmu u kobiet ocenia się według skali Ferrimana-Gallweya (stopień od 1 do 4) z uwzględnieniem takich miejsc na ciele jak uda, plecy, brzuch, klatka piersiowa, ramiona, broda oraz górna warga.

Jakie choroby należy wykluczyć w diagnostyce PCOS?

Niezwykle istotnym elementem w diagnostyce zespołu policystycznych jajników jest wykluczenie innych zaburzeń endokrynologicznych. Schorzenia, które można łatwo pomylić z PCOS, ponieważ dają podobne objawy, to m.in. zespół Cushinga, wrodzony przerost nadnerczy, hiperprolaktynemia, nieprawidłowości w pracy tarczycy, insulinooporność oraz obecność guzów wydzielających androgeny. Nietrudno się domyślić, że tak obszerne zestawienie chorób wiąże się z licznymi wizytami w punktach pobrań i gabinetach lekarskich. Jak zdiagnozować PCOS, żeby móc podjąć stosowne leczenie? Zestawienie niezbędnych badań znajdziesz poniżej!

Jak zdiagnozować PCOS – badania

Jakie badania na PCOS wykonać, żeby postawić trafną diagnozę? Wiele zależy od tego, z jakimi dolegliwościami się zmagasz. Jeśli twoim głównym problemem jest rozregulowany cykl miesiączkowy, powinnaś oznaczyć takie parametry jak TSH (hormon tyreotropowy), HCG (ludzka gonadotropina kosmówkowa), SHBG (białko wiążące hormony płciowe), 17-OHP (17-hydroksyprogesteron), prolaktyna i testosteron całkowity. Jeśli dodatkowo borykasz się z hirsutyzmem, powinnaś uwzględnić w swoich badaniach również DHEA-S (siarczan dehydroepiandrosteronu). Ponadto warto wziąć pod uwagę androstendion, progesteron, estrogeny, testosteron wolny oraz LH i FSH. Jako że PCOS często idzie w parze z insulinoopornością, konieczne może okazać się także wykonanie krzywej cukrowej i insulinowej.

Niezbędnym elementem diagnostyki zespołu policystycznych jajników jest badanie ultrasonograficzne. Schorzenie to zazwyczaj stwierdza się w momencie, gdy na obrazie USG widać powiększone jajniki (objętość powyżej 10 cm3) i/lub co najmniej 12 pęcherzyków o średnicy 2-9 mm. Nie mniej istotny jest dokładny wywiad lekarski – w trakcie rozmowy należy wspomnieć specjaliście o swoim trybie życia, stosowanej diecie oraz przyjmowanych lekach, zwłaszcza jeśli wykazują one działanie androgenne. Do tej grupy zaliczają się m.in. steroidy anaboliczne, danazol, cyklosporyna oraz niektóre środki przeciwdrgawkowe i hipotensyjne.

Jakie badania na PCOS wykonać? Podsumujmy!

Zespół policystycznych jajników to problem, który dotyka coraz więcej kobiet w wieku reprodukcyjnym. Jego symptomy są różnorodne i niespecyficzne, co utrudnia postawienie trafnej diagnozy. Jak zdiagnozować PCOS, żeby definitywnie potwierdzić lub wykluczyć chorobę? Pacjentka powinna wykonać szereg testów laboratoryjnych, zwłaszcza gdy pojawią się u niej objawy hirsutyzmu. Nie mniej istotne jest badanie USG oraz szczegółowy wywiad lekarski.

Bardzo ważna przy PCOS jest dieta, o której więcej przeczytasz w artykule: Dieta w PCOS – co jeść? Czego unikać? Najważniejsze zasady!

Źródła:

  • https://www.czytelniamedyczna.pl/4226,zespol-policystycznych-jajnikow-a-ryzyko-chorob-ukladu-sercowonaczyniowego.html
  • https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/download/45925/32716
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459251/
  • https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8775814/

Dodaj komentarz

Your email address will not be published.

You may use these <abbr title="HyperText Markup Language">HTML</abbr> tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

*