Gluten a Hashimoto, czyli dieta bezglutenowa przy Hashimoto – co musisz wiedzieć?

Choroba Hashimoto, zaraz obok niedoczynności i nadczynności tarczycy, to jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń gruczołu tarczowego. W jego przebiegu układ immunologiczny zaczyna atakować ten narząd, wywołując stale utrzymujący się stan zapalny. Ważnym czynnikiem łagodzenia jego symptomów jest stosowanie odpowiedniej diety. Czy jest w niej miejsce na gluten? Jaki jest jego wpływ na organizm? I czy dieta bezglutenowa przy Hashimoto ma sens? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w niniejszym artykule!

Hashimoto a gluten

Gluten a Hashimoto – to jedno z najpopularniejszych zagadnień pojawiających się w kontekście limfocytarnego zapalenia tarczycy. Nic w tym dziwnego, ponieważ dieta bezglutenowa to najczęściej zalecany protokół żywieniowy w tej jednostce chorobowej. Okazuje się jednak, że jego eliminacja z jadłospisu może pomóc tylko ograniczonej liczbie osób. Kto należy do tej grupy? Zanim odpowiemy na to pytanie, zastanówmy się, czym tak naprawdę jest gluten.

Gluten jest kompleksem białek roślinnych reprezentujących prolaminy. Można znaleźć go w takich pokarmach jak pszenica, jęczmień, owies czy żyto. Tworzy on sieć o specjalnej budowie, której konsystencja przypomina kleik i to właśnie za tę właściwość jest on szczególnie ceniony w świecie kulinariów. Oprócz ziaren zbóż jest on ukryty w wielu gotowych produktach, w tym pieczywie, płatkach śniadaniowych, słodyczach, wyrobach cukierniczych, piwie, gotowych sosach, wędlinach, marynatach, czekoladzie oraz kostkach rosołowych.

Większość populacji dobrze toleruje obecność glutenu w jedzeniu, jednak ze względu na jego strukturę, może on wywoływać niepożądane reakcje u części osób, zwłaszcza tych zmagających się ze schorzeniami tarczycy. Kto powinien wdrożyć dietę bezglutenową przy Hashimoto?

Dieta przy Hashimoto – czy eliminować gluten?

Jeśli cierpisz na Hashimoto lub niedoczynność tarczycy, a gluten spędza ci sen z powiek, wiedz, że wyłączenie go z diety nie jest niezbędnym krokiem do poprawy twojego samopoczucia. Warto jednak pamiętać, że zawarta w nim gliadyna może w niektórych przypadkach nasilać reakcję zapalną toczącą się w twoim organizmie ze względu na proces zwany mimikrą molekularną. W praktyce oznacza to, że jej budowa jest zbliżona do struktury komórek tarczycy, co skutkuje zaostrzeniem oznak choroby. Kto jest szczególnie narażony na powyższą sytuację?

Hashimoto a gluten – czy dieta bezglutenowa ma sens?

Czy dieta bezglutenowa przy Hashimoto ma sens? Eliminacja glutenu z jadłospisu jest rekomendowana osobom, które cierpią również na celiakię, nieceliakalną nadwrażliwość na gluten, alergię lub nietolerancję na ten składnik pokarmowy. Co ciekawe, prawdopodobieństwo zachorowania na tę pierwszą w przypadku pacjentów z limfocytarnym zapaleniem tarczycy wynosi 1:30. Jakie symptomy o niej świadczą?

Celiakia (choroba trzewna) to schorzenie autoimmunologiczne, w przebiegu którego występuje nietolerancja glutenu. Gdy ten ostatni dostaje się do organizmu chorego, działa toksycznie i prowadzi do zaniku kosmków jelita cienkiego. Struktura ta odgrywa szalenie istotną rolę w ludzkim ciele, ponieważ odpowiada za wchłanianie substancji odżywczych z pożywienia.

W jaki sposób objawia się powyższa przypadłość? Do najpowszechniejszych symptomów celiakii klasycznej należą bóle brzucha, utrata masy ciała, niedożywienie i tłuszczowe biegunki. Jej nieklasyczny wariant obejmuje natomiast objawy pozajelitowe, w tym anemię, podwyższony poziom cholesterolu, afty, przewlekłe zmęczenie, stany depresyjne i lękowe, mgłę mózgową, zaburzenia neurologiczne oraz problemy skórne. W obu tych przypadkach docelową metodą leczenia jest wykluczenie glutenu z diety.

Kiedy stosować dietę bezglutenową?

Gros osób, po zdiagnozowaniu u nich choroby Hashimoto, decyduje się na wyłączenie ze swojego menu pokarmów zawierających gluten. Okazuje się jednak, że krok ten nie jest konieczny, jeśli nie współwystępuje celiakia – w przeciwieństwie do limfocytarnego zapalenia tarczycy stanowi ona wskazanie do eliminacji powyższego kompleksu białek z diety.

Zauważyłeś u siebie jeden bądź kilka ze wspomnianych symptomów? Wiedz, że diagnostyka choroby trzewnej nie jest taka prosta. W tym celu udaj się do specjalisty, który oceni twoje objawy i zleci ci odpowiednie badania. Warto pamiętać, że wprowadzanie zmian żywieniowych na własną rękę może zaburzać wyniki testów.

W jaki sposób wykrywa się celiakię? Pierwszym krokiem jest oznaczenie konkretnych antyciał z krwi w dwóch klasach IgA oraz IgG. Dotyczy to przeciwciał:

• przeciw transglutaminazie tkankowej (anty-tTG),
• przeciwendomyzjalnych (anty-EmA),
• przeciwgliadynowych (AGA).

Specjaliści równie często kierują pacjenta na badania genetyczne HLA: DQ2 lub DQ8. Metoda ta jest niezwykle miarodajna, ponieważ wynik negatywny wyklucza chorobę trzewną w 99%. Należy również mieć świadomość, że obecność powyższych genów nie zawsze oznacza jej pojawienie się, ponieważ mogą one pozostawać nieaktywne. Ostatnim narzędziem w diagnostyce celiakii jest biopsja jelita cienkiego, która pozwala na ocenę stanu błony śluzowej i kosmków.

Oczywiście menu ograniczające gluten może przynieść korzyść wielu osobom, nawet tym, które nie borykają się ze schorzeniami tarczycy. Jednak powinno ono opierać się na zasadach zdrowego odżywiania. Może to zniwelować szereg dolegliwości, takich jak zmęczenie, senność czy bóle głowy. Jeśli masz pewność, że celiakia cię nie dotyczy, spróbuj zmniejszyć ilość glutenu w diecie, a po jakimś czasie oceń wpływ nowego protokołu żywieniowego na twoje samopoczucie.

Hashimoto a gluten – podsumujmy!

Czy stosowanie diety bezglutenowej przy Hashimoto jest zasadne? Tak, jednak głównie przy jednoczesnym pojawieniu się celiakii, nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten oraz alergii lub nietolerancji na ten składnik pokarmowy. Do najczęściej występujących objawów w tych chorobach należą bóle brzucha, tłuszczowe biegunki, wzdęcia oraz symptomy niezwiązane z układem trawiennym, w tym przewlekłe zmęczenie, anemia, afty oraz zaburzenia depresyjne. Jeśli zauważyłeś któryś z nich, nie zmieniaj swojego jadłospisu na własną rękę i zgłoś się do specjalisty w celu dalszej diagnostyki.

Wprowadzenie powyższej diety eliminacyjnej może skutkować pogorszeniem samopoczucia, a także prowadzić do licznych niedoborów pokarmowych. Z uwagi na to, że składnik ten obecny jest w większości artykułów dostępnych na rynku, samodzielne opracowanie diety bezglutenowej przy Hashimoto może stanowić nie lada wyzwanie, a nawet skończyć się rychłym fiaskiem. Warto zatem skierować swoje kroki do dietetyka, który przygotuje dla ciebie profesjonalny plan żywieniowy.

Źródła:

• Grzymisławski M., Stankowiak-Kulpa H., Włochal M. Celiakia — standardy diagnostyczne i terapeutyczne 2010 roku. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2010, tom 1, nr 1: 12-21.
• Hadithi M. et.al. Coeliac disease in Dutch patients with Hashimoto’s thyroiditis and vice versa. World J Gastroenterol. Mar 21, 2007; 13(11): 1715-1722.
• Miśkiewicz P., Kępczyńska-Nyk A., Bednarczuk T. Coeliac disease in endocrine diseases of autoimmune origin. Polish Journal of Endocrinology 2012; 63 (3): 240-249.
• Pastusiak K., Michałowska J., Bogdański P. Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017, tom 8, nr 4: 155-160.
• Ratajczak A.E., Moszak M., Grzymisławski M. Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. Piel Zdr Publ. 2017;7(4): 305-311.
• https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/view/28732