Pani w ciąży przygotowująca posiłek - dieta w cholestazie ciążowej - pora-na-zdrowie.pl

Cholestaza ciążowa, a dokładnie wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych (WWC), pojawia się najczęściej w III trymestrze ciąży, stwarzając zagrożenie dla płodu i wywołując dyskomfort u przyszłej mamy. W jaki sposób się objawia i jak leczona jest cholestaza ciążowa? Dieta czy farmakoterapia – która z nich najskuteczniej niweluje jej symptomy? Poznaj najważniejsze zagadnienia na ten temat!

Czym jest cholestaza ciążowa?

Zanim poznasz kluczowe zagadnienia na temat cholestazy ciążowej – diety, objawów oraz sposobów leczenia – warto odpowiedzieć sobie na pytanie, czym w ogóle jest to schorzenie. Otóż jest to zastój żółci wynikający z jej nieprawidłowego transportu do kanalika żółciowego oraz nadmiernego gromadzenia się w hepatocytach, czyli komórkach wątroby.

Główną przyczyną rozwoju cholestazy ciążowej jest nadwrażliwość na wzrost progesteronu i estrogenów – to właśnie dlatego stwierdza się ją najczęściej w 30. tygodniu ciąży, bowiem to w tym okresie stężenie hormonów płciowych osiąga maksymalny poziom. Ponadto może być ona następstwem nieodpowiedniej diety oraz obciążeń genetycznych.

Zastój żółci zazwyczaj ma łagodny przebieg i mija samoistnie w ciągu 3 tygodni po porodzie. Jego najbardziej charakterystycznym symptomem jest świąd dłoni oraz stóp, któremu nie towarzyszy wysypka. Z czasem może przenieść się on na inne fragmenty ciała, w tym szyję, twarz, tułów oraz brzuch. Wśród innych objawów cholestazy ciążowej wymienia się:

  • trudności z zasypianiem wskutek uporczywego świądu,
  • zmiany skórne spowodowane drapaniem,
  • mdłości i wymioty,
  • utratę apetytu,
  • żółtaczkę,
  • powiększenie wątroby.

W jaki sposób wykrywa się cholestazę ciążową? Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest analiza próbki krwi. Powyższe schorzenie można stwierdzić w momencie, gdy dochodzi do wzmożonej aktywności transaminaz oraz wzrostu stężenia fosfatazy alkalicznej i bilirubiny – jako że przekroczenie ich norm może świadczyć o innych chorobach wątroby, niezwykle istotna jest prawidłowa interpretacja wyników.

Czy WWC jest niebezpieczna dla kobiety i jej dziecka? U przyszłej mamy może dojść jedynie do pogorszenia samopoczucia, natomiast w przypadku maluszka powikłania są znacznie poważniejsze. Nieleczona cholestaza może przyczynić się do wystąpienia stresu płodowego, zespołu aspiracji smółki, bradykardii u płodu, a nawet jego obumarcia lub przedwczesnego porodu.

Jak przebiega łagodzenie objawów cholestazy ciążowej? Przeważnie odbywa się ono w warunkach szpitalnych i polega na podawaniu leków, które mają za zadanie zmniejszyć świąd i inne niepokojące dolegliwości. Czy odżywianie ma wpływ na leczenie cholestazy ciążowej? Dieta to zdecydowanie jeden z najważniejszych elementów w całym procesie. Co warto o niej wiedzieć?

W Polsce cholestaza dotyka ok. 4% kobiet oczekujących dziecka. W Ameryce Południowej, na przykład, odsetek ten jest znacznie wyższy i wynosi 25%.

Dlaczego dieta przy cholestazie ciążowej jest ważna?

Dlaczego przy cholestazie dieta odgrywa kluczową rolę? Choćby dlatego, że pozwala uregulować pracę wątroby, a także dostarczyć organizmowi niezbędne substancje odżywcze, w tym witaminę K, która usprawnia proces krzepnięcia krwi. Jest ona również istotnym czynnikiem prewencyjnym, bowiem zmniejsza ryzyko rozwoju otyłości oraz zespołu metabolicznego, który nierzadko prowadzi do stłuszczenia wątroby. Aby zapobiec lub złagodzić symptomy cholestazy ciążowej, dieta powinna bazować na odpowiednio dobranych i przygotowanych pokarmach. Dowiedz się, jakich konkretnie!

Dieta w cholestazie ciążowej – najważniejsze zasady

Aby dieta przy cholestazie ciążowej spełniała swoją funkcję, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Przede wszystkim warto zadbać o regularność spożywania posiłków – ich optymalna liczba to 5-6 dziennie. Sięganie po mniejsze, ale częstsze porcje pozwala utrzymać energię na stałym poziomie i zwiększyć przyswajalność składników odżywczych.

W przypadku cholestazy dieta powinna opierać się na jak najmniej przetworzonej żywności, nieobciążającej układu trawiennego – zalicza się do niej m.in. chude mięso i ryby oraz niskotłuszczowy nabiał. Pacjentki powinny unikać dań surowych, ciężkostrawnych oraz tych zawierających ostre i/lub wzdymające przyprawy czy dużą ilość błonnika.

Warto mieć na uwadze fakt, że przy WWC nie bez znaczenia jest sposób przyrządzania potraw – zaleca się, aby były one pieczone, duszone oraz gotowane w wodzie lub na parze. Niezwykle istotne jest jedzenie bez pośpiechu i stosowne nawodnienie organizmu (co najmniej 2 litry niegazowanej wody mineralnej dziennie).

Pacjentki zmagające się z wewnątrzwątrobową cholestazą ciężarnych powinny nie tylko stosować odpowiednią dietę, ale również zadbać o swój komfort fizyczny i psychiczny.

Dieta w cholestazie ciążowej – co jeść?

Jak powinien wyglądać jadłospis przy cholestazie ciążowej? Dieta wcale nie musi być monotonna, jak zwykło się uważać. Lista dozwolonych pokarmów jest bardzo długa i zawiera produkty z każdej grupy. Oto kilka przykładów:

  • zboża: jasne pieczywo, biały ryż, drobne makarony, drobnoziarniste kasze, wafle ryżowe i kukurydziane, komosa ryżowa, płatki jaglane, kukurydziane i owsiane błyskawiczne;
  • warzywa: gotowane: marchew, seler, pietruszka, dynia, buraki, brokuły, ziemniaki, cukinia; surowe: kapusta pekińska, sałata, pomidor bez skóry, cykoria, drobno starta surówka z selera lub marchewki;
  • owoce: pieczone, gotowane lub przetarte, pozbawione pestek i skóry: banany, jabłka, morele, brzoskwinie, mandarynki, pomarańcze, winogrona, maliny, truskawki;
  • nabiał: produkty o obniżonej zawartości tłuszczu;
  • mięso: indyk, kurczak bez skóry, chuda wołowina, cielęcina, królik;
  • ryby: duszone, gotowane, pieczone: mintaj, dorsz, morszczuk, pstrąg, szczupak, sola;
  • tłuszcze: w ograniczonych ilościach: oliwa z oliwek, olej rzepakowy, lniany, słonecznikowy i z pestek dyni, miękka margaryna;
  • inne: białko jaj.

Dieta w cholestazie ciążowej – czego unikać?

Czego unikać przy cholestazie ciążowej? Dieta powinna być pozbawiona tłustych, smażonych i wzdymających pokarmów. Poznaj te najbardziej popularne:

  • zboża: pełnoziarniste pieczywo i makarony, gruboziarniste kasze, rogaliki francuskie;
  • warzywa: kalafior, kapusta, brukselka, cebula, papryka, rzodkiewka, szczypiorek, warzywa konserwowe, rośliny strączkowe;
  • owoce: czereśnie, agrest, śliwki, gruszki, owoce w syropie, kandyzowane i suszone;
  • nabiał: produkty o wysokiej zawartości tłuszczu, śmietanka do kawy, mleko skondensowane, sery pleśniowe, żółte i topione;
  • mięso: wieprzowina, gęś, kaczka, dziczyzna, baranina, parówki, kiełbasy, podroby, pasztety, salami, konserwy;
  • ryby: halibut, łosoś, makrela, karp, śledzie, sardynki, ryby smażone, wędzone i marynowane, gotowe sałatki i konserwy rybne;
  • tłuszcze: słonina, smalec;
  • inne: orzechy, żółtko jaj.

Zastój żółci to schorzenie wątroby, które nie zagraża zdrowiu przyszłej mamy, jednak może negatywnie wpłynąć na przebieg ciąży oraz rozwój płodu. W ostatnim czasie została zdiagnozowana u ciebie cholestaza ciążowa? Dieta w połączeniu z farmakoterapią powinny skutecznie zniwelować jej objawy. Nie jesteś w stanie skomponować odpowiedniego jadłospisu samodzielnie? Zatem poproś o pomoc swojego lekarza lub doświadczonego dietetyka, którzy udzielą ci praktycznych wskazówek.

Źródła:

  • Tadros M., Baum M., Pietrzak Z., Sobantka S., Biesiada L., Krasomski G., Cholestaza ciężarnych a wyniki położnicze, Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, 2008, 1(3).
  • Leszczyńska-Gorzelak B., Oleszczuk J., Marciniak B. i wsp.: Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące postępowania w wewnątrzwątrobowej cholestazie ciężarnych, Ginekol. Pol. 2012.
  • https://szpitalmadalinskiego.pl/pl/component/content/article/81-poradniki-dla-kobiet-w-ciazy-i-po-porodzie/834-dieta-w-wewnatrzwatrobowej-cholestazie-ciezarnych
  • https://journals.viamedica.pl/gastroenterologia_kliniczna/article/viewFile/29304/24056

Dodaj komentarz

Your email address will not be published.

You may use these <abbr title="HyperText Markup Language">HTML</abbr> tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

*